JotD / QotD Ελληνική Λίστα Ανεκδότων (JotD)

Θέμα: Οι Γλωσσοφάγοι

(nil): Akis Karnouskos (akis(@)ceid.upatras.gr)
Ημερομηνία: Τρι 20 Ιουλ 1999 - 20:59:11 EEST

1) Ξέρει κανένας πως ενεργοποιούμε το CLIP στα σταθερά τηλέφωνα του ΟΤΕ
?
2) Αν ασχολείτε κανένας με Latin (Salsa, Merenge, ktl) και θέλει ας μου
στείλει MP3s με email (ή τα links που θα τα βρώ).

Ciao,
akis

Οι Γλωσσοφάγοι

Διάλογος, προτάσεις και προβληματισμοί για την Ελληνική γλώσσα

1. Tο γερουνδιακό απαρέμφατο
2. Η γενική της ανύπαρκτης χρησιμότητας

Το Γερουνδιακό Απαρέμφατο

Το απαρέμφατο είναι άκλιτος ρηματικός τύπος, που δεν φανερώνει (δεν
"παρεμφαίνει") το χρόνο και τη διάθεση του ρήματος. Στην
ενεργητική φωνή, η συνήθης κατάληξη του απαρεμφάτου είναι "-ειν".

Πρέπει να αποφεύγεται η σύγχυση του απαρεμφάτου με το γερούνδιο. Στην
Λατινική, το γερούνδιο (από το λατ. gerendum, το οποίο είναι
το γερούνδιο του ρήματος gerere, που σημαίνει "πράττω") είναι κλιτός
ρηματικός τύπος, που χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό. Το γερούνδιο
είναι ανύπαρκτο στην Ελληνική γλώσσα. Αντ'αυτού χρησιμοποιείται το
απαρέμφατο (π.χ. στην έκφραση "το λακωνίζειν εστί φιλοσοφείν").

Η χρήση του απαρεμφάτου στην σημερινή Ελληνική γλώσσα έχει περιοριστεί
σημαντικά. Παρ'όλα αυτά, το έδαφος για την αναβίωσή του
φαίνεται γονιμότερο σήμερα. Με την σταδιακή απαξίωση των περιφραστικών
τύπων, (π.χ. "το να κατοικείς", "έχω να λαμβάνω", "τρόπος
του να λες") οι οποίοι θεωρούνται πλέον ως αδυναμία της έκφρασης,
κερδίζει ολοένα και περισσότερους θιασώτες η χρήση του
μονολεκτικού και περιεκτικού απαρεμφάτου (π.χ. "το κατοικείν", "έχω
λαμβάνειν", "τρόπος του λέγειν"). Ιδιαίτερα δημοφιλής είναι η
γερουνδιακή χρήση του απαρεμφάτου, η οποία, όπως θα δείξουμε παρακάτω,
μπορεί να συμβάλει σημαντικά στην αντιμετώπιση ενός
προβλήματος που από πολλούς χαρακτηρίζεται εκρηκτικό: της ενσωμάτωσης
ξένων (ιδίως αγγλικών) λέξεων στην Ελληνική γλώσσα.

Αφορμή για τον προβληματισμό μας αποτέλεσαν οι λέξεις που εμφανίζονται
σε διάφορες προχειρογραμμένες επιγραφές, με πιο χτυπητή
την "ΑΠΑΓΟΡΕΒΕΤΕ ΤΟ ΠΑΡΚΙΝ". Δεν μας απασχόλησε τόσο το "-ΕΒΕΤΕ" που θα
έπρεπε να είναι "-ΕΥΕΤΑΙ", γιατί οι υπάρχοντες κανόνες γραμματικής
σχετικά με το γ΄ πρόσωπο της παθητικής φωνής είναι δεδομένοι (αν και
μάλλον άγνωστοι στο ευρύ κοινό). Μας απασχόλησε το "-ΙΝ". Γνωστού όντος
ότι η λέξη προέρχεται από την αγγλική "parking", και με δεδομένο το
πλήθος των λέξεων σε "-ing" που έχουν παρεισφρύσει στην Ελληνική γλώσσα,
ερευνήσαμε διάφορα λεξικά και ζητήσαμε τη γνώμη εκλεκτών φιλολόγων.
Παραθέτουμε διάφορες απόψεις που έχουν διατυπωθεί κατά καιρούς:

* Το λεξικό των Τεγόπουλου-Φυτράκη (δεκαετία του '90) υιοθετεί την γραφή
των επιγραφών (πάρκιν, το: άκλιτο ουσιαστικό).

* Τα λεξικά των προηγούμενων δεκαετιών (Γεωργοπαπαδάκου -'80s-,
Δημητράκου -'60s) προτιμούν να αγνοούν τη λέξη, ελπίζοντας -
αστήρικτα - ότι το περιφραστικό "χώρος στάθμευσης" θα επικρατούσε.

* Η φιλόλογος Ε.Β. επισημαίνει ότι το σύμπλεγμα φθόγγων -νγκ είναι
δύσχρηστο και δεν απαντάται στην λήγουσα των Ελληνικών λέξεων. Συμφωνεί
με τον χαρακτηρισμό ως ουδέτερου άκλιτου και προτείνει την γενίκευση
του κανόνα σε όλα τα παρόμοια ουσιαστικά ξενικής προελεύσεως.

Το περιοδικό αμφιβάλλει ζωηρά για το μέλλον των άκλιτων λέξεων στην
Ελληνική γλώσσα. Υπάρχουν ακράδαντες αποδείξεις ότι τα ξένα
γλωσσικά δάνεια είναι πολύ μακροβιότερα και ανθεκτικότερα όταν αποκτούν
καταλήξεις και κλίση παρόμοια με την γλώσσα στην οποία
εντάσσονται. Μ'αυτόν τον τρόπο παύουν να είναι ξένα σώματα και δένονται
οργανικά με την θετή γλώσσα. Κλασικό παράδειγμα αποτελούν
όλες οι ιταλικές λέξεις που εντάχθηκαν στην αγγλική γλώσσα (π.χ.
volcano, που ο πληθυντικός του κάνει volcanoes και όχι volcani), καθώς
και οι τουρκικές λέξεις στην ελληνική (το boerek, boerekler, που έγινε
το μπουρέκι, τα μπουρέκια).

Επιπλέον, είναι γνωστό ότι ένας εύκολος και πολυχρησιμοποιημένος τρόπος
για να παραχθεί ρήμα από άκλιτη ξένη λέξη είναι η προσθήκη
του επιθέματος "-άρω". Πιστεύουμε ότι η κατάχρηση της ρηματικής
κατάληξης "-άρω" είναι ένα από τα χαρακτηριστικότερα δείγματα της
γλωσσικής παρακμής που μας ταλανίζει.

Πιστεύουμε ότι πρέπει να διατυπωθεί μια μακροπρόθεσμη και μακρόπνοη
πρόταση για την επίλυση του προβλήματος αυτού. Το περιοδικό
που διαβάζετε επιθυμεί να συμβάλει στην γενικότερη προσπάθεια εξυγίανσης
της Ελληνικής γλώσσας και καταθέτει μια ολοκληρωμένη
πρόταση για την ενσωμάτωση των ξενικής προελεύσεως λέξεων.

ΣΕ ΠΡΩΤΟ ΣΤΑΔΙΟ, την ενσωμάτωση των λέξεων σε "-ing" στην Ελληνική
γλώσσα, σε μορφή γερουνδιακού απαρεμφάτου με κατάληξη
"-ειν". Παραθέτουμε ορισμένα παραδείγματα:

parking = πάρκειν
jogging = τζόγκειν
zapping = ζάπειν
lifting = λίφτειν
surfing = σέρφειν (και τα παράγωγά του, όπως: γουιντσέρφειν, νετσέρφειν)
camping = κάμπειν
clubbing = κλάμπειν
bowling = μπόουλειν
modelling = μόντελειν

Στα δύο τελευταία παραδείγματα παρατηρείται το φαινόμενο του
καταχρηστικού τονισμού απαρεμφάτου στην προπαραλήγουσα. Όπως θα
φανεί παρακάτω, αυτό το φαινόμενο μπορεί να δημιουργήσει προβλήματα.

Το γερουνδιακό απαρέμφατο θα μπορεί χρησιμοποιείται ως ουσιαστικό (π.χ.
το μπόουλειν), καθώς και σε περιφραστικούς τύπους με το
ρήμα "κάνω" (π.χ. "κάνω ζάπειν", κατά το "κάνω έρπειν").

ΣΕ ΔΕΥΤΕΡΟ ΣΤΑΔΙΟ, την μετεξέλιξη των απαρεμφάτων σε ρήματα, κατά τα
κοινώς ισχύοντα, με προσθήκη των καταλήξεων: -ω, -εις, -ει,
-ουμε, -ετε, -ουν (για τον ενεστώτα). Για παράδειγμα, το ρήμα "ζάπειν"
θα κλίνεται ως εξής:

ζάπω - ζάπεις - ζάπει
ζάπουμε - ζάπετε - ζάπουν

Τα καταχρηστικώς τονιζόμενα στην προπαραλήγουσα δεν θα μπορούν να
κλιθούν με την προτεινόμενη μορφή, διότι θα υπάρχουν
προβλήματα στο πρώτο και δεύτερο πληθυντικό πρόσωπο (ο τύπος
"μόντελουμε", με τόνο στην προ-προπαραλήγουσα, θα ήταν
αδόκιμος). Οι ερασιτέχνες γλωσσολόγοι Τακουνάς και Μανάβης προτείνουν
την μετατροπή των "μπόουλειν" και "μόντελειν" στα
παροξύτονα "μπώλειν" και "μοντέλειν", αντιστοίχως. Η προτεινόμενη αυτή
λύση αντιμετωπίζει επιτυχώς το πρόβλημα που προέκυψε.

ΣΕ ΤΡΙΤΟ ΣΤΑΔΙΟ, θα είναι δυνατή η πλήρης ενσωμάτωση των παραπάνω λέξεων
ως ρήματα της Ελληνικής γλώσσας. Κλείνουμε την
αναφορά μας παραθέτοντας την χρονική και εγκλιτική αντικατάσταση του
ρήματως σέρφειν:

Ενεστώτας σέρφω
Προστακτική Ενεστώτα σέρφε, σέρφ(ε)τε
Μετοχή Ενεστώτα σέρφοντας
Μετοχή Ενεστώτα (αρχ.) ο σέρφων, -οντος
Παρατατικός έσερφα
Μέλλων Εξακολουθητικός θα σέρφω
Μέλλων Στιγμιαίος θα σέρψω
Αόριστος έσερψα
Προστακτική Αορίστου σέρψε, σέρψ(ε)τε
Μετοχή Αορίστου (αρχ.) ο σέρψας, -αντος
Παρακείμενος έχω σέρψει
Μετοχή Παρακειμένου σερφμένος, -η, -ο
Υπερσυντέλικος είχα σέρψει
Μέλλων Τετελεσμένος θα έχω σέρψει

Η Γενική της Ανύπαρκτης Χρησιμότητας

Η γενική πτώση χρησιμοποιείται πολύ συχνά για να δώσει, δίκην
επιρρήματος, μια ιδιαίτερη νοηματική χροιά στην πρόταση. Στην αρχαία
ελληνική γλώσσα (και στην μεταγενέστερη λόγια εκδοχή της),
χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της χρήσης της γενικής των μετοχών
(για
παράδειγμα, η γενική απόλυτος ή η γενική κατηγορηματική). Αρκετές
"απολιθωματικές" εκφράσεις που διατηρούνται στη σύγχρονη γλώσσα
μας προέρχονται από τέτοιου είδους γενικές, όπως:

- γνωστού όντος ότι...

- δρυός πεσούσης πας ανήρ ξυλεύεται

- λυχνίας σβησθείσης πάσα γυνή Λουίζα

και άλλες.

Είναι αλήθεια ότι η χρήση της γενικής πτώσης έχει περιοριστεί σημαντικά
τα τελευταία χρόνια. Θεωρείται (και πράγματι είναι) δύσχρηστη η
παράθεση πολλών γενικών στη σειρά. Μια πρόταση της μορφής: "Η έκφραση
του προσώπου της γυναίκας του ληστή των εκθεμάτων της
νέας πτέρυγας του Μουσείου Σύγχρονης Τέχνης της Νέας Υόρκης", παρ'ότι
γραμματικά σωστή, θεωρείται από πολλούς ως βιασμός της
γλώσσας. Δεν είναι λίγοι αυτοί που στο μέλλον βλέπουν να καταργείται η
γενική πτώση και να αντικαθίσταται από περιφραστικές
εμπρόθετες εκφράσεις, όπως συνέβη με τη δοτική.

Ανεπιβεβαίωτες πληροφορίες αναφέρουν ότι επίκειται η ίδρυση Συλλόγου για
την Διάσωση της Γενικής Πτώσης. Το βέβαιο είναι ότι η
σημερινή ελληνική γλώσσα μπορεί ακόμα να εκμεταλλευθεί τις δυνατότητες
που της προσφέρει η γενική πτώση. Μια απόδειξη για το
παραπάνω είναι η Γενική Της Ανύπαρκτης Χρησιμότητας, που έκανε την
εμφάνισή της σε λογοτεχνικά κείμενα των αρχών της δεκαετίας
του '90.

Η γενική της ανύπαρκτης χρησιμότητας έχει ως μοναδικό στόχο τον μη
παραγωγικό προβληματισμό του αναγνώστη. Συνίσταται στη χρήση
ενός τυχαίου και οπωσδήποτε άσχετου με τα συμφραζόμενα ουσιαστικού, σε
γενική πτώση, μαζί με το αντίστοιχο άρθρο.

Έχει ιδιαίτερα εκθειαστεί από ειδικούς γλωσσολόγους και
επικοινωνιολόγους η δυνατότητα της γενικής της ανύπαρκτης χρησιμότητας
να οδηγεί σε σύγχυση και πολλαπλή επανανάγνωση. Γι'αυτόν τον λόγο,
συζητείται σήμερα έντονα η διάδοση και καθιέρωσή της. Υπολογίζεται
ότι θα υπάρξουν τεράστια οφέλη ως προς την αύξηση της αναγνωσιμότητας
(μετρημένης σε μέσο χρόνο ανάγνωσης) οποιουδήποτε είδους
γραπτού λόγου (τύπος, λογοτεχνία, δοκίμια), καθώς και της θεαματικότητας
των μέσων μαζικής επικοινωνίας. Πειραματικό ιδιωτικό κανάλι
εξετάζει τη δυνατότητα πιλοτικής εφαρμογής του μέτρου στο νυκτερινό
δελτίο ειδήσεών του.

Παρακάτω παρατίθενται, σε αποκλειστικότητα, αποσπάσματα από ιδιωτικής
φύσεως αλληλογραφία μεταξύ δύο επίλεκτων συνεργατών
μας, ενδεικτικά για τη χρήση της γενικής της ανύπαρκτης χρησιμότητας.
Για ευνόητους λόγους, τα κύρια ονόματα έχουν αλλαχθεί.

Γεια σου Γεράσιμε της πινακίδας*. Χάρηκα πολύ για το γράμμα του γιακά*
που μου έστειλες καθώς επίσης και για το ότι είσαι καλά.

Υπάρχουν βάσιμες ελπίδες του μαρμάρου* πως θα πάρω τετραήμερη άδεια του
τρίποδα* συν δύο ακόμη, ως οδοιπορικά της τουλίπας*.

Τη στιγμή αυτή που διαβάζεις τούτο το γράμμα του ποτηριού*, σού έχουν
επιτέλους αποκαλυφθεί όλες οι παρασκηνιακές λεπτομέρεις της
υπόθεσης με τις δεσποινίδες της νερατζιάς*;

Την περασμένη βδομάδα του τσαγιού* επισκέφθηκαν το τάγμα της
μπαλκονόπορτας* οκτώ δεσποινίδες ντυμένες στο χακί.

’κουσα με αρκετή ευχαρίστηση τους χαιρετισμούς της πεδιάδας* από τη
Βασίλω, μολονότι ένα τυχόν γράμμα της θα με ευχαριστούσε
περισσότερο.

Είναι πολύ ευχάριστο το ότι συνεχίζεις να αλληλογραφείς με τη Χάιδω.
Ελπίζω να της λες πού και πού χαιρετισμούς της σταχτοθήκης* από
μένα!

Αυτή την ώρα που σου γράφω τα νέα του καλοριφέρ* βρίσκομαι στο Κ.Ψ.Μ.
πίνοντας φραπέ. Η ώρα είναι 8.00 κι έχω μπροστά μου τη
σκοπιά του ξυλοδαρμού* στις 3 το βράδι και το εξάωρο αύριο το πρωί της
μπανάνας*.

(Οι γενικές της ανύπαρκτης χρησιμότητας σημειώνονται με αστερίσκο.)

______________________________________________________________________

 Joke of the Day ... Ελληνική Λίστα Ανεκδότων
 Πληροφορίες --> https://anekdota.duckdns.org/jokes_list.html
______________________________________________________________________

Γραφτείτε και εσείς στην Ελληνική Λίστα ανεκδότων (JotD) και στείλτε τα ανέκδοτά σας!!!

Επιστροφή στον κεντρικό κατάλογο αυτού του αρχείου