JotD / QotD Ελληνική Λίστα Ανεκδότων (JotD)


Θέμα: Η ελεύθερη βούληση ίσως να είναι αυταπάτη


(nil): Έβελυν (Jokes-Robot(@)ceid.upatras.gr)
Ημερομηνία: Σαβ 05 Απρ 2003 - 12:15:08 EEST

... στην οποία όμως πρέπει να πιστέψουμε !!!

'Eχετε συνειδητοποιήσει πόσες απΆ τις καθημερινές πράξεις γίνονται
μηχανικά και αυτόματα, δηλ. ΧΩΡΙΣ ΣΥΝΕΙΔΗΣΗ;Προσπαθώντας να θυμηθείτε μια
στιγμή που ζήσατε πριν από λίγο (π.χ. τα τελευταία 5 χιλιόμετρα που
διανύσατε οδηγώντας) μήπως σας έτυχε να διαπιστώσετε ότι έχετε ένα κενό μνήμης;

Αυτές οι «διαλείψεις» θεωρούνται απόλυτα φυσιολογικές από τους ψυχολόγους,
αφού αποδεσμεύουν και ξεκουράζουν τη συνείδηση από καθημερινές
μικροδουλειές. 'Oμως αυτό που δεν αντιλαμβανόμαστε εύκολα είναι ότι, ακόμα
και άλλες, πιο σημαντικές εργασίες που νομίζουμε ότι γίνονται «με
συνείδηση», εκτελούνται κατά μεγάλο μέρος από την «αυτόματο πιλότο»!

Ο προβληματισμός οδηγεί στο αιώνιο ερώτημα της Φιλοσοφίας: «κατά πόσο
δρούμε με ελεύθερη βούληση ή κατά πόσον οι πράξεις επιβάλλονται απΆ το
περιβάλλον μας, τα γονίδιά μας ή γενικά από εξωγενείς παράγοντες. Τώρα η
πειραματική Ψυχολογία τολμά να δώσει κάποιες απαντήσεις στο ερώτημα αυτό.

Στο βιβλίο του "The Illusion of Conscious Will" («Η Ψευδαίσθηση της
Ελεύθερης Θέλησης»), ο Daniel Wegner, ψυχολόγος του πανεπιστημίου του
Harvard, ισχυρίζεται ότι η «ελεύθερη βούληση» δεν είναι παρά ένα
κατασκεύασμα του νου για να πειστεί ο ίδιος ότι έχει τα ηνία των πράξεών
μας . Κάτι όμως που είναι μια ψευδαίσθηση.

Σε ένα πείραμα για παράδειγμα, που καθοδηγούσε ο καθηγητής Wegner, κάποιοι
εθελοντές έπρεπε να κατευθύνουν το ποντίκι ενός υπολογιστή σε κάποιες
εικόνες, ακούγοντας από κασέτα οδηγίες για ποια εικόνα έπρεπε να
επιλέξουν. Ουσιαστικά όμως κάποιοι ερευνητές έλεγχαν την κίνηση του
ποντικιού μέσω προγράμματος.

Το αξιοσημείωτο είναι ότι στις περιπτώσεις που οι ερευνητές ανάγκαζαν το
ποντίκι να σταθεί πάνω σε μια συγκεκριμένη εικόνα, ελάχιστο χρόνο πριν
ακουστεί η ηχητική οδηγία για την εικόνα αυτή, οι εθελοντές πίστευαν ότι
αυτοί είχαν οδηγήσει το ποντίκι στην εικόνα αυτή (ενώ η κίνηση του
ποντικιού ελέγχονταν πλήρως απΆ τους ερευνητές). Πίστευαν δηλ. ότι αυτοί
έχουν τον έλεγχο των κινήσεών τους ενώ ούτε έκαναν την κίνηση, ούτε καν
είχαν προλάβει να την σκεφτούν !!!

Η απάντηση στη συμπεριφορά αυτή δίνεται για τους ψυχολόγους λόγω της
ύπαρξης των δύο εγκεφάλων μας: ενός «συνειδητού» και ενός «ασυνείδητου».
Αυτός ο «ασυνείδητος» εγκέφαλος είναι που θεωρεί ότι είναι ο κύριος των
πράξεών μας είτε όντως έχουν προκληθεί συνειδητά από εμάς, είτε όχι.
Προσπαθεί δηλ. να μας πείσει ότι καθετί που κάνουμε είναι συνειδητό!

Πειράματα που ενισχύουν τα πειράματα του Wegner είχε εκτελέσει και ο
καθηγητής Libet στην Καλιφόρνια την δεκαετία του 1970. Παρόμοιο πείραμα
που πραγματοποίησε πρόσφατα ο ψυχολόγος Mel Goodale στον Καναδά. Παίζοντας
με την ψευδαίσθηση του μεγέθους σε ένα πείραμα που χρησιμοποίησε με σχεδόν
όμοιους δίσκους που ξεγελούσαν το μάτι, έδειξε ότι όντως το μάτι
ξεγελιέται αλλά όχι το χέρι. Ο «ασυνείδητος» νους πετύχαινε εκεί που ο
συνειδητός νους («συνειδητός» αφού είχε λάβει το ερέθισμα απΆ το μάτι)
αποτύγχανε. Δηλ. μπορούμε να ελέγχουμε κάποιες κινήσεις μας χωρίς να
απασχολούμε τη συνείδησή μας, ακόμα κι αν αυτή εξαπατάται !

¶λλο πείραμα από τον καθηγητή Ravi Menon οδήγησε στο ίδιο συμπέρασμα: η
συνείδησή μας δεν μας είναι απαραίτητη, τόσο συχνά όσο νομίζουμε. Και ούτε
τη χρησιμοποιούμε τόσο ! Ο εγκέφαλός μας, μας ειδοποιεί μόνο όταν κάτι
εξαιρετικό συμβεί, πέρα απΆ την «πεπατημένη οδό» που ξέρουμε να βαδίζουμε.

Αν όμως η ελεύθερη βούληση δεν μας χρειάζεται και τόσο, γιατί ο εγκέφαλός
μας επιλέγει να διατηρεί την ψευδαίσθηση ότι συνέχεια ελέγχει τις πράξεις
μας; Η απάντηση των ψυχολόγων είναι ότι αυτό γίνεται για την προστασία
μας!Αν πιστέψουμε ότι χάνουμε τον έλεγχο οδηγούμαστε σε κατάθλιψη ή ακόμα
και κατάπτωση.

Πρόκειται λοιπόν για μια πολύ χρήσιμη ψευδαίσθηση, το ότι εμείς κινούμε τα
νήματα της ζωής μας. Χρήσιμη επειδή διαφορετικά μπορούμε να οδηγηθούμε σε
νευρωτικές καταστάσεις που θα μας έκαναν να χάσουμε ακόμα περισσότερο τον
έλεγχο . που έτσι κι αλλιώς δεν έχουμε !!!

--
Η Έβελυν (Jokes-Robot(@)ceid.upatras.gr) γράφει :
Το βιολί έχει τέσσερις χορδές.
		trivial cookies
________________________________________________________________________
          Joke of the Day ... Ελληνική Λίστα Ανεκδότων
             https://anekdota.duckdns.org
        ___ Η JotD βγαίνει σε Ελληνικά και Greeklish ___
________________________________________________________________________

Γραφτείτε και εσείς στην Ελληνική Λίστα ανεκδότων (JotD) και στείλτε τα ανέκδοτά σας!!!

Επιστροφή στον κεντρικό κατάλογο αυτού του αρχείου