(nil): Έβελυν (Jokes-Robot(@)ceid.upatras.gr)
Ημερομηνία: Κυρ 04 Ιαν 2004 - 11:39:33 EET
- Μηνύματα ταξινομημένα ανά: [ ημερομηνία ] [ thread ] [ θέμα ] [ συγγραφέα ] [ Επισυναπτόμενο ]
- Mail ενέργειες: [ Απάντησε σε αυτό το μήνυμα ] [ Στείλε ενα καινούριο μήνυμα ]
Η ιστορία και η ψυχολογία μιας ξεχωριστής μέρας. Πάνω από δέκα χιλιάδες
χρόνια γιορτάζουμε τα ίδια πράγματα με τις ίδιες τελετές, με άφθονο
φαγητό, χορούς και αθλητικούς αγώνες.
Τελετές και αγώνες
Οι γιορτές είναι αρχαίες, όμως οι πολιτισμοί τις προσάρμοσαν στα μέτρα τους
Η πρώτη γιορτή στην ιστορία ίσως τελέστηκε στην Παλαιολιθική εποχή. Στην
αφρικανική σαβάνα οι πρωτόγονοι μαζεύονταν γύρω από τη φωτιά για να
γιορτάσουν ή να ευχηθούν ένα πλούσιο κυνήγι. Η γιορτή γεννήθηκε με τον
άνθρωπο, υποστηρίζουν οι ανθρωπολόγοι. Οι πρόγονοί μας είχαν αντιληφθεί
ότι σε ορισμένες εποχές τα ζώα ήταν περισσότερα. Ειδικά μετά την εποχή
της αναπαραγωγής, υπήρχαν πολλά μικρά ζώα και το κυνήγι ήταν πιο εύκολο.
Αργότερα, πριν από περίπου οχτώ χιλιάδες χρόνια, με τη γέννηση της
γεωργίας ο κύκλος των εποχών έγινε πιο σαφής, καθώς τους μήνες της
αφθονίας, με τις γεμάτες σιταποθήκες, διαδέχονταν οι μήνες της "μοιρασιάς".
Ευχές
Προκειμένου να εξασφαλίσει τη συνεχή ευημερία, ο άνθρωπος επινόησε
τελετές που συνέδεσε με τις εποχές. Είναι εκείνες που συνδέονται με τη
ζωή (γέννηση, εφηβεία, γάμος, θάνατος) και τη φύση (σπορά, συγκομιδή).
Ως ευχετήριες ιεροτελεστίες, ήταν συνήθως γεμάτες ελπίδα και χαρά. Πριν
από πέντε χιλιάδες χρόνια, στη Μεσοποταμία χόρευαν και διοργάνωναν
τσιμπούσια προς τιμήν του Μαρντούκ, θεού της γονιμότητας, για να
γιορτάσουν την επιστροφή των φθινοπωρινών βροχών.
Ωραίο το καρναβάλι; Το κρατάμε...
Στην Αθήνα του 5ου αιώνα π.Χ., η αρχή της άνοιξης συνέπιπτε με τις
γιορτές του Διονύσου, θεού του κρασιού, ο οποίος λατρευόταν επίσης για
την ανανέωση του κύκλου της βλάστησης και την εξασφάλιση του καλού
τρύγου. Την ίδια εποχή κατά την οποία γιορτάζονται οι Απόκριες,
τελούνταν στην αρχαιότητα τα αθηναϊκά Ανθεστήρια, γιορτή των λουλουδιών
και των ψυχών.
Στη συνέχεια οι Ρωμαίοι εμπλούτισαν το ημερολόγιό τους? έτσι, το 345
π.Χ. υπήρχαν ήδη 176 γιορτές το χρόνο. Οι εισηγητές της γνωστής ρήσης
"άρτος και θεάματα" γνώριζαν καλά ότι η λαϊκή συναίνεση συσχετιζόταν
άμεσα με τη μοιρασιά των τροφίμων και την οργάνωση γιορτών, ορισμένες
φορές και "αθλητικών", όπως αγώνες μονομάχων και αρματοδρομίες.
Τα Χριστούγεννα και το Καρναβάλι αντικατέστησαν τα Σατουρνάλια -γιορτή
προς τιμήν του Κρόνου (Saturnus)- τις μέρες κοντά στη χειμερινή ισημερία
(21 Δεκεμβρίου), κατά τη διάρκεια των οποίων αντάλλασσαν δώρα. Δεν είναι
τυχαίο το ότι σ' ολόκληρο τον κόσμο η ιστορία των γιορτών είναι μια
ιστορία πολιτισμικών δανεισμών.
Οι τελετές ανανέωσης, που συνδέονται με τις εποχές, είναι τόσο
απαραίτητες στον άνθρωπο, ώστε διάφορες θρησκείες προτίμησαν να τις
ενσωματώσουν παρά να τις καταργήσουν. Το Πάσχα, όπως και το εβραϊκό
"Πεσάχ", συνδέεται με την Πανσέληνο που ακολουθεί την εαρινή ισημερία,
γι' αυτό και είναι κινητή γιορτή. Το ίδιο ισχύει για τη Βαϊσάχα, γιορτή
της γέννησης και της φώτισης του Βούδα, στην Πανσέληνο μεταξύ του
Απριλίου και του Μαΐου.
Συλλογικές συμπλοκές
Το Μεσαίωνα γεννήθηκαν οι γιορτές της Αυλής. Οι χοροί των ευγενών ήταν
αποκλειστικά για τους λίγους, ενώ ο λαός γιόρταζε με κονταρομαχίες και
παζάρια αλόγων. Επιπλέον, οργανώνονταν "μάχες", αγώνες με γροθιές και
μπαστούνια, μεταξύ των κατοίκων των διαφόρων συνοικιών των πόλεων.
Στην Αναγέννηση θεσπίστηκαν σημαντικές γιορτές, ενώ τα βαφτίσια, οι
γάμοι, ακόμα και οι κηδείες, αποτελούσαν πρόσχημα για να επιδείξουν την
ισχύ και τον πλούτο τους. Τα γενέθλια ήρθαν αργότερα. Άρχισαν να
γιορτάζονται μόνο από το 19ο αιώνα, όταν αποκρυσταλλώθηκε η αστική τάξη
και το συναίσθημα της προσωπικής ταυτότητας.
Βιομηχανία φίλων
Για να μη χάσουν το λαμπρό Μιλένιουμ, δισεκατομμύρια άνθρωποι σ' όλη τη
Γη ξενύχτησαν προσδοκώντας την αλλαγή της χιλιετίας, παρά το γεγονός ότι
γιορτάστηκε στη Δύση ένα χρόνο νωρίτερα από το κανονικό.
Η Πρωτοχρονιά είναι μη θρησκευτική γιορτή και προσελκύει όλο και
περισσότερο κόσμο -περισσότερους από τα Χριστούγεννα ή το Πάσχα- έστω κι
αν μερικοί περιορίζονται μόνο στο να "τσουγκρίζουν" τα ποτήρια τους για
το καλό του χρόνου.
Τελετουργίες με σημασία
Όμως τι είναι εκείνο που μας ωθεί τελικά να γιορτάζουμε αυτές τις
επετείους; Η συμμετοχή σε μια γιορτή είναι το πέρασμα σ' ένα χρόνο
"ιερό", έξω από τον συνηθισμένο, σε μια περίοδο κατά την οποία η
οικογένεια, η κοινότητα και οι φίλοι ξανασμίγουν ή επισφραγίζουν την
ιδιαίτερή τους ταυτότητα.
Οι λεγόμενες "προγραμματισμένες" γιορτές τελούνται για να πληροφορούν τα
μέλη μιας ομάδας σχετικά με τις ρίζες και την τύχη τους. Σύμφωνα με τους
κοινωνιολόγους, οι οποίοι μελετούν το φαινόμενο της γιορτής,
ανταποκρίνονται σε βασικές ανάγκες του ανθρώπου. Φυσικά, δεν πρόκειται
για άμεσες πληροφορίες, αλλά για συμβολισμούς που σχετίζονται με τις
τελετουργίες.
Το να αγοράσουμε δώρα για τα αγαπητά μας πρόσωπα, να ετοιμάσουμε ένα
γεύμα για τους συγγενείς και να μασκαρευτούμε στο καρναβάλι, είναι
ενέργειες τελετουργικές? σημαίνουν πως αποτελούμε μέλη μιας ομάδας. Ας
θυμηθούμε τι συμβαίνει και στα παιδικά γενέθλια: Τα παιδιά αρχικά
παίζουν μαζί, στη συνέχεια έρχεται η τούρτα, σβήνουν τα κεριά και
ανοίγουν τα δώρα.
Η διαδικασία είναι πάντα ίδια, γι' αυτό η συγκεκριμένη τελετή προσφέρει
σημαντικές πληροφορίες στο παιδί. Το κάνει να συνδέει τα δώρα με τις
σημαντικές στιγμές της ζωής του, το μαθαίνει να αναβάλει την ευχαρίστηση
να τα ανοίξει, το εκπαιδεύει να είναι κοινωνικό και παράλληλα του δίνει
την αίσθηση ότι είναι το τιμώμενο πρόσωπο.
Φιλοφρονήσεις
Η τελετουργία δε λείπει ούτε κι από το συνηθισμένο πάρτι. Όταν φτάνει ο
καλεσμένος ο ιδιοκτήτης σηκώνεται και τον υποδέχεται ανταλλάσσοντας
φράσεις του τύπου: "Καλώς όρισες. Χαίρομαι που σε βλέπω". Το περιεχόμενο
των φιλοφρονήσεων είναι εντελώς αδιάφορο? σημαντική είναι η θέρμη με την
οποία εκφράζονται.
Μάλιστα, είναι βασικό να μην παραλειφθεί αυτή η συνήθεια ακόμα κι αν ο
οικοδεσπότης είναι απασχολημένος και δεν μπορεί να υποδεχθεί το νέο
καλεσμένο. Έτσι εξηγούνται και οι δικαιολογίες που ξεκαθαρίζουν το γιατί
δεν τον υποδέχτηκε όπως έπρεπε.
Δείπνο για τους νεκρούς
Ακόμα και το στήσιμο ενός μπουφέ ή ένα επίσημο γεύμα αποτελούν μια
τελετή υποδοχής. Οι γιορτές συνδέονται πάντα με την προσφορά τροφής. Το
τραπέζι είναι επίδειξη αφθονίας, αφού σ' αυτό εκφράζονται οι ευχαριστίες
για την τωρινή αφθονία και οι ευχές για τη μελλοντική.
Εξάλλου το σερβίρισμα ενδυναμώνει τις σχέσεις και περιορίζει την
εχθρότητα. Στην Κορέα, στη γιορτή του Ch'usok, τις ευχαριστίες για τη
συγκομιδή, στρώνουν το τραπέζι ακόμα και για τους προγόνους, όπως και οι
Παρσιστές, στη Βομβάη, όταν γιορτάζουν το Νορούζ, την περσική
Πρωτοχρονιά. Ο λόγος; Πρέπει να συμμετάσχουν κι εκείνοι, μέσω της
τροφής, στη χαρά της κοινότητας.
Ως χρόνος ιερός, η γιορτή συνθέτει ένα είδος ελεύθερης ζώνης για τη
συνάντηση των ζωντανών και των νεκρών. Κάτι ανάλογο συμβαίνει και στις
Dias de los Μuertos, τις Μέρες των Νεκρών, στο Μεξικό, γιορτή που
διαρκεί από την 1η έως τις 2 Νοεμβρίου.
Την πρώτη μέρα "επιστρέφουν" οι ψυχές των παιδιών και χαρίζουν στους
ζωντανούς παιχνίδια και γλυκά. Τη δεύτερη μέρα έρχονται οι ενήλικοι,
στους οποίους προσφέρουν το ψωμί των νεκρών, καπνό και ποτά. Είναι μια
γιορτή χαρούμενη, γιατί "ξανασυναντιούνται" οι δύο κόσμοι.
Λαιμαργία και πίστη
Οι γιορτές μαζικής προσέλευσης δίνουν την αίσθηση της ελευθερίας σε
τέτοιο βαθμό, ώστε όταν είναι πολύ έντονες οδηγούν συχνά σε κατάσταση
ευφορίας. Το προσκύνημα της Παρθένου, στο Ρόσιο της Ισπανίας, είναι ένα
φεστιβάλ γεμάτο κέφι, μουσική και χορό.
Το ίδιο ισχύει για τη γιορτή του Senor de los Μilagros, στη Λίμα, κατά
τη διάρκεια της οποίας τρώνε και μεθούν. Μερικές φορές η ευφορία
συνοδεύεται από θρησκευτικούς συμβολισμούς, όπως συμβαίνει στην Κουένκα,
πόλη της Νέας Καστίλης, το πρωί της Μεγάλης Παρασκευής.
Η πομπή της λιτανείας, που αναπαριστά την πορεία του Χριστού στο
Γολγοθά, συνοδεύεται από άντρες που καπνίζουν πούρα και μεθούν και οι
οποίοι συμβολίζουν την αδιαφορία του λαού. Το παραδοσιακό σπάσιμο της
κανάτας το πρωί του Μεγάλου Σαββάτου στην Κέρκυρα συμβολίζει την εκδίωξη
των κακών πνευμάτων. Έτσι η ανάμνηση ενός θλιβερού γεγονότος
μετατρέπεται σε καρναβάλι. Η ευφορία είναι ουσιαστικά η ρίζα της
αυθόρμητης γιορτής. Οι φανατικοί φίλαθλοι βγαίνουν στην πλατεία για να
φωνάξουν από χαρά, για να νιώσουν περισσότερο δεμένοι όταν η ομάδα τους
κερδίζει το πρωτάθλημα. Η γιορτή δημιουργεί ένα κοινό σημείο αναφοράς
για τους συμμετέχοντες, ένα υπόβαθρο προορισμένο να μετριάζει τις
συγκρούσεις και να ενισχύει τις φιλικές σχέσεις.
Πρωτοχρονιά παντού
Η μεγαλύτερη γιορτή είναι η Πρωτοχρονιά. Όμως υπάρχουν κι άλλες με
μπουγέλα, τοματοπόλεμο και χορούς σε τάφους
Πρωτοχρονιά: Αναμφίβολα η πιο λαμπρή γιορτή του χρόνου. Είναι όμως και η
αρχαιότερη. Πριν από περίπου πέντε χιλιάδες χρόνια, οι Σουμέριοι και οι
Βαβυλώνιοι τη γιόρταζαν την άνοιξη, ενώ οι Μάγια τον Ιούλιο.
Μάλιστα, φορούσαν καινούρια ρούχα κι έσπαζαν παλιά σκεύη, κάτι που
γίνεται και στην Ελλάδα με το σπάσιμο του ροδιού. Υπάρχουν πολλές
παραλλαγές του εορτασμού της Πρωτοχρονιάς.
Στην Ταϊλάνδη, όπως και σε άλλες χώρες της Νοτιανατολικής Ασίας,
γιορτάζεται το Μάρτιο με Απρίλιο με προσφορές στους θεούς, ευχές και
μπουγελώματα.
Στην Κίνα συνοδεύεται από πυροτεχνήματα και δυνατή μουσική από κρουστά
για να φοβηθούν οι δαίμονες, που ονομάζονται "κουέι".
Στην Κορέα ρίχνουν στη φωτιά την πρώτη γουλιά και την πρώτη μπουκιά ως
προσφορά στους θεούς.
Στην Ινδία αρχίζει ένα μήνα αργότερα, το Φεβρουάριο με Μάρτιο, με τη
γιορτή του Σίβα, κατά την οποία τιμάται το λίνγκα, το σύμβολο της
αντρικής αναπαραγωγικής ικανότητας.
Οι πιο θεαματικές
Εκτός από την Πρωτοχρονιά, οι θεαματικές γιορτές είναι οι πιο αγαπητές
σ' ολόκληρο τον κόσμο. Οι παραλλαγές είναι ωστόσο πολλές.
Στην Κεϋλάνη κάθε Νοέμβριο τελείται η Γιορτή του Θείου Ποδιού. Τόσο οι
μουσουλμάνοι, οι χριστιανοί, όσο και οι ινδουιστές και οι βουδιστές,
συγκεντρώνονται για να τιμήσουν το ίδιο ίχνος πάνω σε μια πέτρα. Κάθε
θρησκεία το αφιερώνει σε διαφορετικό πρόσωπο, στον Αδάμ, στον Άγιο Θωμά,
στον Βισνού ή στον Βούδα αντίστοιχα.
Στο Αφγανιστάν τελείται μια γιορτή στη μνήμη του Αβραάμ για τη θυσία του
Ισαάκ. Στραμμένοι προς τη Μέκκα, σφάζουν κριάρια.
Στο νησί Νίας (Ινδονησία) οι πλούσιοι οικογενειάρχες εξευμενίζουν τους
θεούς. Για να δηλώσουν τον πλούτο τους θυσιάζουν πενήντα με εκατό
χοίρους και κάνουν γιορτές προσφέροντας κρέας στη φυλή τους. Η τροφή
είναι τόσο άφθονη, ώστε η γιορτή συχνά τελειώνει με κρεατοπόλεμο.
-- Η Έβελυν (Jokes-Robot(@)ceid.upatras.gr) γράφει : Το πόσο πολιτισμένη είναι μια κοινωνία, μπορείς να το καταλάβεις μπαίνοντας στις φυλακές της. Φιοντόρ Ντοστογιέφσκι ________________________________________________________________________ Joke of the Day ... Ελληνική Λίστα Ανεκδότων https://anekdota.duckdns.org ___ Η JotD βγαίνει σε Ελληνικά και Greeklish ___ ________________________________________________________________________
- Επόμενο μήνυμα: Man: "βελόνα γραμμοφώνου"
- Προηγούμενο μήνυμα: Έβελυν: "Χριστούγεννα στον κόσμο"
- Μηνύματα ταξινομημένα ανά: [ ημερομηνία ] [ thread ] [ θέμα ] [ συγγραφέα ] [ Επισυναπτόμενο ]
- Mail ενέργειες: [ Απάντησε σε αυτό το μήνυμα ] [ Στείλε ενα καινούριο μήνυμα ]