(nil): Nikos Tsekhs (ntsek(@)freemail.gr)
Ημερομηνία: Τρι 13 Ιαν 2004 - 17:49:04 EET

• Μηνύματα ταξινομημένα ανά: [ ημερομηνία ] [ thread ] [ θέμα ] [ συγγραφέα ] [ Επισυναπτόμενο ]
• Mail ενέργειες: [ Απάντησε σε αυτό το μήνυμα ] [ Στείλε ενα καινούριο μήνυμα ]

Η «ιστορική αλήθεια» δεν έχει μόνο μία όψη, αλλά πολλές. Και ο κάθε λαός
της Βαλκανικής έχει, φαίνεται, τη δική του.

Μια σταχυολόγηση αποσπασμάτων και εκφράσεων από τα σχολικά βιβλία των
χωρών της χερσονήσου, που έκανε για την «Κ.Ε.» ο καθηγητής Π. Ξωχέλλης,
φωτίζει τις προκαταλήψεις, τα στερεότυπα και τις εικόνες εχθρότητας
ανάμεσα στους λαούς, που δημιουργούνται μέσα από τα σχολικά βιβλία:

1. Ελληνικά σχολικά βιβλία: Στα βιβλία των δεκαετιών του 1980 και του
1990 υπερτερούν κατά πολύ οι ουδέτερες αναφορές στους περισσότερους
βαλκανικούς λαούς, όχι όμως και στους Τούρκους. Διαπιστώνονται έντονες
περιγραφές στρατιωτικών γεγονότων και μαχών με αντίστοιχη γλωσσική
επένδυση και εικονογράφηση:

* «Στ' όνειρό του (ο Κανάρης) έβλεπε μια τον Μεγαλέξαντρο και μια τους
Τούρκους να κλέβουν απ' τις μανάδες τα παιδιά και να τα πουλούν στα
σκλαβοπάζαρα της Ανατολής...». Και λίγο παρακάτω «ο Κανάρης πλησιάζει
(...) στην τουρκική ναυαρχίδα, που είχε μέσα τρεις χιλιάδες εχθρούς.
Μαζί με τη ναυαρχίδα κι άλλα δύο καράβια τυλίχθηκαν στις φλόγες και
γίναν στάχτη» (Βιβλίο Μητρικής Γλώσσας, Δ' Δημοτικού, σελ. 102-104).

* Υπάρχουν επίσης κάποιες λίγες αναφορές με στοιχεία τονισμού της
εθνικής ταυτότητας και υπερηφάνειας σε αντιπαράθεση με την ετερότητα,
τον εθνικό «άλλο»:

«Αν όμως οι Τούρκοι υπερείχαν αριθμητικά και οργανωτικά, οι Ελληνες
διέθεταν ισχυρότερα όπλα, την ιστορική παράδοση, την πίστη για το δίκαιο
του αγώνα και την ψυχολογική προετοιμασία που είχε συντελεστεί από τη
Φιλική Εταιρεία» (Βιβλίο Ιστορίας, Γ' Τάξης Γυμνασίου, σελ. 162).

* Υπάρχουν και ορισμένες σκληρές περιγραφές της συμπεριφοράς του εχθρού
σε πολεμικές επιχειρήσεις: «Οι Τούρκοι (...) όρμησαν στα χωριά και τα
έκαψαν. Πήρανε τα ζώα, πιάσαμε αιχμαλώτους (...) Ο Δασκαλογιάννης, για
να μη μεγαλώσει το κακό, παραδόθηκε. Κι οι Τούρκοι τον έγδαραν ζωντανό»
(Ιστορίας, Στ' Δημοτικού, σελ. 94).

«Τον έγδαραν ζωντανό»

* Αντίθετα, υπάρχουν ελάχιστα παραδείγματα για ειρηνική συμβίωση μεταξύ
Ελλήνων και Τούρκων, όπως το ακόλουθο: «Ησυχα και καλά χρόνια ζούσαμε
και μπερεκέτι πολύ είχαμε. Ο Τούρκος φίλος μας στενός ήταν, σαν
συγγενής, σαν αδελφός μας. Τα πράγματα στενέψανε από τότε που μπήκε στο
κεφάλι των Τούρκων ο Κεμάλης» (Βιβλίο Ιστορίας Γ' Τάξης Γυμνασίου, σελ.
328).

2. Τουρκικά σχολικά βιβλία: Συνήθως στα βιβλία αυτά ο Ελληνας
παρουσιάζεται ως εχθρός: «Αν αυτοί που έρχονται είναι εχθροί (δηλ.
Ελληνες), εμείς είμαστε Τούρκοι» (Βιβλίο Μητρικής Γλώσσας Ε' -
τελευταίας- Τάξης του Δημοτικού, σελ. 18). «Ο εχθρός (Ελληνας) σκορπά το
θάνατο» (Γ' τάξη, σελ. 31).

Οι παραπάνω αναφορές εντάσσονται στις κατηγορίες «στρατιωτική οργάνωση-
πολεμικές επιχειρήσεις», «σχέσεις με άλλους λαούς».

* Στην κατηγορία «πολιτισμός» εμπεριέχονται ωστόσο συνήθως ουδέτερες και
θετικές αναφορές, κυρίως όταν τα συζητούμενα θέματα σχετίζονται με
επιδόσεις των Αρχαίων Ελλήνων: Ο Διογένης χαρακτηρίζεται ως «φημισμένος
Ελληνας φιλόσοφος» (Η' Τάξη, σελ. 157). Η Θεσσαλονίκη χαρακτηρίζεται ως
«λίκνο της δημοκρατίας» (στο ίδιο βιβλίο, σελ. 174). «Αν βρεθείτε
απέναντι σε έναν ελληνικό ναό (έργο τέχνης) (...) είστε υποχρεωμένοι να
αισθανθείτε αυτόν το θαυμασμό» (στο ίδιο βιβλίο, σελ. 143).

* Η γενική εικόνα για τους Ελληνες είναι αυτή ενός λαού άλλοτε
επαναστάτη, άλλοτε κατακτητή εδαφών, άλλοτε επιβουλευόμενου την Κύπρο
και άλλοτε ηττημένου από τους Τούρκους.

Ωστόσο, ο λόγος στα σχολικά εγχειρίδια είναι συνήθως πολύ προσεκτικός
και χωρίς εμφανή πρόθεση: «Η Ελλάδα (...) εντάσσει στα εδάφη της την
Κρήτη (Ιστορία Ζ' Τάξης, σελ. 145). «Το 1974 μια ομάδα Ελλήνων
αξιωματικών κατέστρωσε σχέδιο εναντίον του Μακαρίου και ετοίμασε σχέδιο
ένωσης (της Κύπρου) με την Ελλάδα» (Ιστορία Στ' Τάξης, σελ. 162). «Οι
δυνάμεις των Οθωμανών και της Αιγύπτου κατέπνιξαν την επανάσταση του
Μοριά» (στο ίδιο βιβλίο, σελ. 90).

* Ορισμένες φορές βέβαια η γλώσσα γίνεται σκληρή και οι Ελληνες
παρουσιάζονται ως ωμοί κατακτητές και δολοφόνοι: «Οι Ελληνες αντάρτες
στη Σαμψούντα και στα περίχωρά της κυρίευαν τα χωριά και δολοφονούσαν
τους Τούρκους» (Ιστορία Η' Τάξης, σελ. 65). Και αλλού:

«Η πατρίδα μας, που σηκώθηκε ο εχθρός να την πάρει από τα χέρια μας με
το ζόρι και με δόλο, γλίτωσε εκ νέου με τη Μεγάλη Επίθεση, η οποία
άρχισε στις 16 Αυγούστου 1922 από τον Ατατούρκ. Ετσι εξασφαλίστηκε η
διατήρηση της Ανατολίας» (Στ' Τάξη, σελ. 69).

«Ο τουρκικός στρατός, ο οποίος διατάχθηκε από τον αρχιστράτηγο (Μουσταφά
Κεμάλ) αφηνίασε. Ξεχύθηκε σαν χείμαρρος προς τη Σμύρνη. Ο ελληνικός
στρατός ήταν αδύνατο να μπορέσει να ανακόψει τον τουρκικό στρατό. Οι
Ελληνες, οι οποίοι καταλάβαιναν ότι δεν μπορούσαν να δουν καθόλου πια
την Ανατολία, κατέστρεφαν ολοσχερώς τους τόπους από τους οποίους
περνούσαν και σκότωναν, πριν προλάβουν να μιλήσουν, άμαχους ανθρώπους:
γυναίκες, παιδιά, γέρους» (Βιβλίο Ιστορίας, Ε' Τάξης, σελ. 46).

3. Βουλγαρικά σχολικά βιβλία: Υπάρχουν πολλές ως επί το πλείστον
ουδέτερες αναφορές, στους περισσότερους βαλκανικούς λαούς, με εξαίρεση
τους πολίτες της ΠΓΔΜ, το πολιτιστικό παρελθόν των οποίων θεωρείται από
τους Βουλγάρους «βουλγαρικό». Την πρώτη θέση των αναφορών κατέχουν οι
Σέρβοι και ακολουθούν πολύ κοντά οι Τούρκοι.

«Απολίτιστοι» οι Τούρκοι

* Στα σχολικά βιβλία της δεκαετίας του 1980 οι αρνητικές αναφορές
αφορούν κυρίως τους Οθωμανούς-Τούρκους, οι οποίοι εμφανίζονται μάλιστα
ως «απολίτιστοι», «βίαιοι», «απειλητικοί», «εχθροί της πίστης» και
«δειλοί»: «Οι Τούρκοι έρχονται για να σκλαβώσουν και να καταστρέψουν»
(Βιβλίο Μητρικής Γλώσσας, Η' Τάξη, σελ. 136).

* Αρνητικές αναφορές σε μικρό βαθμό διαπιστώνονται, επίσης, για μια
συγκεκριμένη ιστορική περίοδο στον 19ο αιώνα (βουλγαρική Εξαρχία και
σχέση με το Οικουμενικό Πατριαρχείο), και για τους Ελληνες.

Επίσης, σε ένα απόσπασμα ποιήματος διαπιστώνεται ένα παράδειγμα
επεκτατισμού απέναντι στην Ελλάδα: «Η Μακεδονία, θαυμαστή χώρα, δεν θα
γίνει ελληνική, φωνάζει το δάσος και το βουνό» (Βιβλίο Μητρικής Γλώσσας,
Η' Τάξης, σελ. 82).

* Στη δεκαετία του 1990 έχει αλλάξει το πολιτικό κλίμα. Οι αναφορές
στους Ελληνες είναι ως επί το πλείστον ουδέτερες και οι υπάρχουσες λίγες
αρνητικές έχουν σχέση με προσπάθειες «απεθνικοποίησης» του βουλγαρικού
πληθυσμού στα εδάφη που τους παραχωρήθηκαν μετά τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο:

«Η ελληνική κυβέρνηση απεθνικοποιεί τον τοπικό πληθυσμό της Δυτικής
Θράκης. Κλείνουν σχολεία, εκκλησίες και μοναστήρια» (Βιβλίο Ιστορίας Στ'
Τάξης, σελ. 79).

4. Σχολικά βιβλία της ΠΓΔΜ: Περιέχουν πολλές ουδέτερες αναφορές, στην
πλειονότητά τους ουδέτερες, στους άλλους βαλκανικούς λαούς και κυρίως
στους Σέρβους.

* Στις αρνητικές αναφορές υπερτερούν στη δεκαετία του 1980, για
ιστορικούς λόγους, αυτές στους Οθωμανούς-Τούρκους. Χαρακτηρίζονται ως
«καταπιεστές», «υποδουλωτές», «τύραννοι», «σκυλιά», «καταραμένοι».

* Στη δεκαετία του 1990 οι αρνητικές αναφορές «πλήττουν» τους Βούλγαρους
και τους Ελληνες. Παρουσιάζουν τη Βουλγαρία ως κατ' εξοχήν υπεύθυνη για
το «διαμελισμό της Μακεδονίας», τη μη αναγνώριση των δικαιωμάτων της και
την ύπαρξη μιας μεγάλης μειονότητας που ζει στην επονομαζόμενη
«Μακεδονία του Πιρίν».

«Η Εξαρχία (...) στην αρχή συγκροτήθηκε ως θρησκευτική οργάνωση, αλλά
γρήγορα μετατράπηκε σε εκκλησιαστικό και πολιτικό όργανο της βουλγαρικής
αντιδραστικής μπουρζουαζίας για την επίτευξη των κατακτητικών της
επιδιώξεων στη Μακεδονία» (Βιβλίο Ιστορίας, Η' Τάξη, σελ. 29).

* Για τους Ελληνες αναπαράγεται η ίδια περίπου επιχειρηματολογία και
υπερισχύει η εικόνα της αλύτρωτης «Μακεδονίας του Αιγαίου» και της
ύπαρξης μιας καταπιεσμένης «μακεδονικής μειονότητας» με συχνή χρήση των
όρων «Αντιμακεδόνες», «αφομοίωση», «απεθνοποίηση».

Μακεδονικός επεκτατισμός

«Η σκληρότητα των ελληνικών αρχών, οι φυλακίσεις, η εκδίκηση, καθώς και
οι διά της βίας καταδιώξεις των Μακεδόνων συντάραξαν ολόκληρη την κοινή
γνώμη. Για την απάνθρωπη συμπεριφορά (των Ελλήνων) απέναντι στους
Μακεδόνες ενδιαφέρθηκε και η Κοινωνία των Εθνών» (Βιβλίο Ιστορίας, Η'
Τάξη, σελ. 112-113).

* Ενα χαρακτηριστικό παράδειγμα επεκτατισμού είναι οι στίχοι ενός
ποιήματος, που περιλαμβάνεται στο Αναγνωστικό της Β' Τάξης Δημοτικού:
«Στη Μακεδονία με αγάπη. Απ' το Πέλιστερ ώς το Πιρίν, από το Βρούτοκ ώς
το Αιγαίο το λευκό, τρία λουλούδια - ένα μπουκέτο, ένας λαός ενωμένος».

5. Αλβανικά σχολικά βιβλία: Στη δεκαετία του 1980 διαπιστώνονται λίγες
αναφορές σε γειτονικούς λαούς, πιθανώς λόγω της μακρόχρονης απομόνωσης
της χώρας, ενώ στα βιβλία της δεκαετίας του 1990 αυξάνονται οι σχετικές
αναφορές.

Οι υπάρχουσες αρνητικές αναφορές σχετίζονται πρώτα με τους
Οθωμανούς-Τούρκους και μετά με τους Σέρβους και Ελληνες.

* Οι Τούρκοι χαρακτηρίζονται γενικά με βίαιη συμπεριφορά, που
αντιπαραβάλλεται προς την ανδρεία, τη γενναιότητα και την παλικαριά των
προγόνων των Αλβανών.

Ενα παράδειγμα έντονα αρνητικής αναφοράς στους Τούρκους είναι το εξής:

«Οπου έβαλε ο Τούρκος το πόδι του, δεν φύτρωσε χορτάρι. Ο εχθρός ήταν
άγριος, γιατί σκότωνε και έκαιγε ασταμάτητα, άρπαζε όχι μόνο πράγματα
και ζώα αλλά και τις γυναίκες, τα παιδιά, τις κοπέλες έπαιρνε μαζί του»
(Βιβλίο Μητρικής Γλώσσας, Η' Τάξη, σελ. 34).

--
Η Έβελυν (Jokes-Robot(@)ceid.upatras.gr) γράφει :
Αφού η απάντηση είναι σωστή, ποιος νοιάζεται για το ότι η ερώτηση είναι λάθος;
________________________________________________________________________
          Joke of the Day ... Ελληνική Λίστα Ανεκδότων
             https://anekdota.duckdns.org
        ___ Η JotD βγαίνει σε Ελληνικά και Greeklish ___
________________________________________________________________________

• Επόμενο μήνυμα: Stefanos7: "........Σαν....μωρο..."
• Προηγούμενο μήνυμα: Έβελυν: "Το γυμνό μοντέλο Vilita Monkute ψάχνει σύζυγο μέσω Internet"
• Μηνύματα ταξινομημένα ανά: [ ημερομηνία ] [ thread ] [ θέμα ] [ συγγραφέα ] [ Επισυναπτόμενο ]
• Mail ενέργειες: [ Απάντησε σε αυτό το μήνυμα ] [ Στείλε ενα καινούριο μήνυμα ]